سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری با توجه به اهمیت ویژه واحدهای خلاق فعال در حوزه های علوم انسانی، اجتماعی و صنایع فرهنگی در اقتصاد دانش بنیان و در جهت اجرای ماده 6 قانون جهش تولید دانش‌بنیان «آیین نامه اجرایی توسعه زیست‌بوم واحدهای خلاق» را برای اجرایی شدن ابلاغ کرد تا با این گام، رشد شرکت های خلاق در ابعاد کیفی و کمی اتفاق بیفتد.
مسوولیت اجرای این آیین‌نامه به عهده ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق است تا با اجرایی شدن آن، توسعه زیست بوم نوآوری و فناوری کشور به عنوان مکمل اقتصاد دانش بنیان، ارتقا سهم واحدهای خلاق در اقتصاد و ایجاد اشتغال و ثروت افزایی محقق شود.
در این آیین‌نامه آمده است: در چارچوب سیاست های کلی تحول اقتصادی و قانون جهش تولید دانش بنیان و بر اساس تاکیدات و تدابیر مقام معظم رهبری مبنی بر تقویت و ضرورت توجه به صنایع خلاق، فناوری های نرم و علوم انسانی به عنوان مکمل اقتصاد دانش بنیان، فناوری های نرم و صنایع خلاق یکی از محورها و رسالت های اصلی فعالیت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است.
در تبصره بند ب ماده 6 قانون جهش تولید دانش بنیان ذکر شده که «واحدهای خلاق، افراد حقیقی و حقوقی غیردولتی هستند که در حوزه صنایع فرهنگی و علوم انسانی و اجتماعی فعالیت دارند و از مهارت های انسانی، نوآوری و فناوری های جدید برخوردار هستند و نسبت به ارائه محصولات نوآورانه و فناورانه و با بهره گیری از الگوهای جدید کسب و کار اقدام می کنند.»
در تبصره بند ب ماده 6 قانون جهش تولید دانش بنیان آمده است: «دستگاه‌های اجرائی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری مجازند املاک، زمین و ساختمان های خود را برای استقرار شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان، پارک‌های علم و فناوری، سراهای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی و واحدهای خلاق، بدون واگذاری مالکیت، طبق قوانین و مقررات در اختیار آنها قرار دهند. آیین نامه اجرائی این بند حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد. واحدهای خالق، افراد حقیقی و حقوقی غیردولتی هستند که در حوزه صنایع فرهنگی و علوم انسانی و اجتماعی فعالیت دارند و از مهارت های انسانی، نوآوری و فناوری های جدید برخوردار هستند و نسبت به ارائه محصولات کالا و خدمات( نوآورانه و فناورانه و یا بهره برداری از الگوهای جدید کسب وکار اقدام می کنند. تشخیص مصادیق واحدهای واجد شرایط فوق برعهده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است.»
در این آیین نامه آمده است: «این واحدها که دارای جوهره رشد بر پایه نوآوری برای ارائه و توسعه محصولات و خدمات جدید و مدل های نوین کسب و کار هستند بخش قابل توجهی از اقتصاد جهان را تشکیل می دهند و به دلیل اشتغال بیش از 50 درصد ظرفیت نظام آموزش عالی در رشته های علوم انسانی و هنر و همچنین نفوذ فراگیر این حوزه ها در سطح جامعه، مزیت های قابل توجهی در ایجاد اشتغال برای نیروی جوان، نوآور، خلاق و تحصیل کرده و توسعه پایدار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دارند.»
بنابر تاکید این آیین‌نامه؛ «سند ملی توسعه فناوری های فرهنگی و نرم» و «قانون جهش تولید دانش بنیان» دو مرجع قانونی تعیین مصادیق و طراحی حمایت ها و خدمات این دسته از کسب و کارها هستند. در این سند مسسولیت دبیرخانه امور بررسی صلاحیت واحدهای خلاق و مراجع تشخیص صلاحیت به ستاد فناوری های نرم و توسعه صنایع خلاق واگذار شده است.»
شرکت ها و موسسات خلاق، اشخاص خلاق، مراجع تشخیص صلاحیت، صنایع خلاق و فرهنگی که در خانه‌های خلاق و نوآوری در حوزه‌هایی چون «صنایع دیداری و شنیداری»، «بازی رایانه‌ای، ویدئویی و موبایلی»، «اسباب بازی و سرگرمی»، «یادگیری، فناوری و آموزشی»، «هنرهای تجسمی و هنرهای نمایشی»، «طراحی»، «معماری»، «چاپ، نشر و نوشت افزار»، «مد و پوشش»، «واقعیت افزوده، مجازی و ترکیبی»، «صنایع دستی، گردشگری و میراث فرهنگی»، «گیاهان دارویی و طب سنتی»، «تجهیزات توانبخشی و ورزشی»، «علوم انسانی کاربردی»، «خدمات زیرساخت واحدهای خلاق»، «سلامت، غذا و محیط زیست»، «الگوهای نوین کسب و کار»، «نوآوری اجتماعی» و «ورزش و تندرستی» فعالیت دارند در این زیست بوم مدنظر هستند.
«توسعه زیست بوم نوآوری و فناوری در کشور و تبیین و ارتقای سهم شرکت های خلاق در اقتصاد» مهم‌ترین هدفی است که این آیین‌نامه دنبال می‌کند. همچنین «توسعه اشتغالزایی پایدار بر پایه کاربردی سازی و تجاری سازی صنایع خلاق، نرم، فرهنگی و علوم انسانی و اجتماعی، کارآفرینی برای نیروی انسانی تحصیل کرده و دارای استعداد و مهارت» هم دیگر هدفی است که مجریان این آیین نامه در نظر دارند.
«فعال کردن مشاغل مبتنی بر نوآوری و فناوری در مناطق محروم و کم برخوردار»، «ایجاد و تقویت برندهای واحدهای خلاق در صنایع و محصولات فرهنگی کشور و خدمات جدید مبتنی بر فناوری و نوآوری»، «تقویت صادرات و همکاری های بین المللی در حوزه صنایع خلاق و فرهنگی و کسب و کارهای نوآورانه»، «توسعه بازار و کیفیت محصولات و خدمات واحدهای صنایع خلاق»، «توسعه خانه های خلاق و نوآوری، کارخانه های نوآوری و پارک های علم و فناوری در دامنه زیست بوم صنایع خلاق»، «توسعه خدمات و سازمان های ارائه کننده محصولات و خدمات زیرساخت برای تهیه، تسهیل و تسریع نیازمندی های مرتبط با واحدهای خلاق» و «ترویج آموزش فرهنگ نوآوری و کارآفرینی بر پایه صنایع خلاق» هم دیگر اهداف این آیین نامه تعیین شده است.
در بخش دیگری از این آیین نامه آمده است که با هدف سیاستگذاری و تصویب فرآیندهای اجرایی، معیارهای تشخیص واحدهای خلاق، برنامه های خدماتی و حمایتی و نظارت بر حسن تحقق اهداف این آیین نامه کارگروهی متشکل از معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، دبیر ستاد فناوری های نرم و توسعه صنایع خلاق، رییس مرکز امور شرکت ها و موسسات دانش بنیان، معاون سیاستگذاری و توسعه، معاون مرکز توسعه مدیریت و جذب سرمایه، رییس مرکز توسعه فناوری های راهبردی، نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی، نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نماینده وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نماینده وزارت آموزش و پرورش، نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت، نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نماینده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نماینده صندوق نوآوری و شکوفایی، دو نفر از اشخاص حقیقی متخصص در حوزه فناوری های نرم و صنایع خلاق و نماینده سایر بخش های معاونت علمی و فناوری و دستگاه های مرتبط تشکیل خواهد شد.
به این کارگروه وظایفی چون سیاستگذاری و تصویب فرآیندهای اجرایی آیین نامه، تصویب و تنوع حدود خدمات، حمایت ها و اعتبارات، پیگیری از دستگاه ها های اجرایی، نهادهای عمومی و حاکمیتی برای شکل گیری، رفع موانع، توسعه حمایت ها از کسب و کار واحدهای خلاق، حمایت از ایجاد و تقویت نهادهای زیست بوم نوآوری و فناوری و غیره محول شده است.
این آیین نامه تاکید دارد که باید محصول و خدمات شرکت دارای نوآوری باشد، سطح متمایزی از نوآورانه بودن محصول و خدمات اثبات شود، دارای اثربخشی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد، شرکت یا فرد باید مالکیت قانونی محصول یا خدمت را داشته باشد و توانمندی نیروی انسانی متناسب با محصول و خدمات وجود داشته باشد و ایده و محصول تجاری شده باشد.
در صورت احراز این موارد شرکت ها و افراد می توانند از حمایت های ذیل این آیین نامه چون خدمات «توانمندسازی»، «استقرار دفاتر فعالیت در اماکن دارای کاربری مسکونی»، «بهره مندی کارکنان کلیدی واحد خلاق از تسهیلات نظام وظیفه»، «تسهیلات و خدمات صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق»، «یارانه ها و تسهیلات مربوط به خرید از نمایشگاه دایمی ایران ساخت»، «تسهیل و مساعدت مالی برای حضور در نمایشگاه های تخصصی داخلی و خارجی»، «معافیت از پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی قراردادها»، «تسهیلات مرتبط با بیمه های بازرگانی»، «استفاده از فرصت های رایگان و تخفیفی پخش آگهی و تولید برنامه های ترویجی و فرهنگ سازی در صداوسیما» و غیره بهره مند شوند.
