روح الله ارجمندی گفت: با توجه به اینکه در سال‌های اخیر یکی از ماموریت‌ها و جهت‌گیری‌های اصلی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کمک به توسعه زیست‌بوم شرکت‌های نوپا و شرکت‌های دانش‌بنیان بوده است، شناسایی جهت‌گیری‌های این شرکت‌ها از یک سو و شناخت موضوعات و چالش‌های راهبردی کشور از سوی دیگر می‌تواند به راهنمایی مسیرهای جدید برای شکل‌گیری و رشد اینگونه شرکت‌ها کمک کند. بنابراین، یکی از رسالت‌های معاونت علمی هدایت و بازگشایی مسیرهایی جدید برای اکوسیستم شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان بوده تا هم اثرات اقتصادی و هم اثرات اجتماعی آنها را به حداکثر برساند.
وی اظهار کرد: بر این اساس طرح آینده‌نگاری ملی که دبیرخانه آن در معاونت علمی و فناوری مستقر است، تلاش دارد ضمن بررسی الگوهای نوین کسب‌وکارهای نوپا در سطح جهانی و مقایسه آن با رفتارهای شرکت‌های نوپای ایرانی، بر حوزه‌های نوینی متمرکز شود که می‌توانند بیشترین تاثیرات اجتماعی را علاوه بر دستاورد اقتصادی داشته باشند.
ارجمندی با اشاره به جزئیات این برنامه، یادآور شد: در این طرح پس از انجام مطالعات مقدماتی و مرور تجربیات سایر کشورها، انجام برنامه ملی آینده نگاری علم و فناوری توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیشنهاد و با پیگیری این طرح در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، براساس مصوبه هیات وزیران، اجرای این برنامه بر عهده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان دبیرخانه این برنامه قرار گرفت و دبیرخانه برنامه ملی آینده نگاری در راستای هدف اصلی خود در ارائه تصویری شفاف از آینده به ذی‌نفعان سطوح مختلف و توسعه تفکر حامی اکوسیستم استارت‌آپی، با ابزارهای مختلفی اقدام به گفتمان‌سازی پیرامون توسعه اکوسیستم استارت‌آپی کرده است.
به گفته وی در این طرح، با بهره‌گیری از رویکرد ترازیابی و شناخت مهم‌ترین روندهای حاکم بر تحولات اکوسیستم‌های استارت‌آپی سعی شده است که مسیرهای جدیدی برای شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان ایرانی شناسایی و معرفی شوند.
مدیر توسعه فناوری‌های دریایی معاونت علمی، فاز اول این طرح را، مطالعه درباره حوزه‌های استارت آپی مساله محور دانست که شامل "بازار حمل و نقل سوخت در زمینه دریایی"، "بازار حمل و نقل دریایی"، "عملیات و نگهداری کشتی"، "مسیریابی کشتی"، "مدیریت خدمه کشتی"، "بهینه سازی زنجیره تامین کالاها"، "مدیریت بنادر"، "امکانات کاربردی فناوری"، "تکنولوژی نوآوری محصول" و "خدمات شبکه های مالی بیمه" می شود و در قالب گزارش‌های مجزا تولید و ارائه شده است.
وی با اشاره به اهمیت دریا و نقش آن در اقتصاد و زندگی امروز مردم دنیا، خاطر نشان کرد: منافع کشورهای صاحب دریا ارتباطی مستقیم با نیازمندی‌ها، توانایی‌ها و فرهنگ آنها دارد و در واقع سیاست دریایی آن کشورها براساس این مشخصات تدوین می‌شود. این سیاست‌ها در قالب راهبرد دریایی کشورها تبیین می‌شود و اهداف اقتصادی، سیاسی و نظامی را به دنبال دارد و دستیابی به هر یک از اهداف بستگی به میزان به کارگیری صحیح و مؤثر نیروی انسانی، ابزار و تجهیزات و قوانین و مقررات دارد. این در حالی است که حوزه دریا برای شکوفایی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از سه رکن اصلی پیشران قدرت کشور، از توجه کافی برخوردار نبوده و با مسائل متعددی روبرو است.
ارجمندی با تاکید بر اینکه با شناسایی مسائل اصلی حوزه دریا و ارائه راهکار، می‌توان این مسائل را پوشش داد، افزود: در این راستا استارت‌آپ‌ها قادر هستند تا در این حوزه در جهت ارتقاء وضعیت کنونی فعالیت داشته و باعث رفع این گونه مسائل باشند؛ چرا که این تیم‌ها ایده یا فکر را با نوآوری، توسعه و اعتباربخشی به یک محصول یا خدمت، به واقعیت تبدیل می‌کند و می‌توانند یک مدل تجاری مقیاس‌پذیر با پتانسیل بالا برای ایجاد اشتغال ارائه کنند.
وی به بیان صنایع و فناوری‌های دریایی در زیست بوم فناوری پرداخت و با بیان اینکه صنعت ساخت و تعمیر شناورها یکی از صنایع استراتژیک است که می‌تواند عامل توسعه صنعتی و اقتصاد هر کشور و زمینه‌ای برای رشد صنایع جانبی باشد، افزود: بر این اساس طی سال‌های اخیر رقابت سنگینی بر سر تصاحب سهم بیشتر از بازار ساخت و تعمیر کشتی وجود داشته، به گونه‌ای که کشورهای چین، کره و ژاپن در سال‌های گذشته نزدیک به ۹۰ درصد تناژ ساخت کشتی را به خود اختصاص داده‌اند.
وی با اشاره به اهمیت مدیریت بنادر کشور، با بیان اینکه بنادر حلقه‌های استراتژیکی هستند که به منظور تسهیل جریان کالا در عرصه بین‌المللی، به عنوان بخش مهمی از یک شبکه گسترده لجستیک، تجارت و تبادل اطلاعات بین نقاط و یا مناطق جغرافیایی دور و نزدیک را فراهم می‌کنند، افزود: از این رو مدیریت بندر برای سازماندهی، نظارت و عملکرد بنادر لازم و ضروری است؛ چرا که در بنادر محموله‌ها، کشتی‌ها، فضاهای اجاره‌ای، انبارها و اسکله‌های بارگیری قرار داشته که نیازمند مدیریت کارآمد است. درواقع با مدیریت صحیح و تسهیل در امور بندری می‌توان جایگاه کشور را در تجارت جهانی ارتقاء داد.
ارجمندی با تاکید بر اینکه بر این اساس مهندسی و فناوری دریا لازمه توسعه دریایی و بهره‌برداری از منابع و امکانات دریایی در هر کشور محسوب می‌شود، اظهار کرد: ایران منابع مهم و ارزشمندی در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان دارد. وجود ذخایر عظیم هیدروکربنی نفت و گاز، برخورداری از منابع ارزشمند پروتئینی و زیستی، وجود جاذبه‌های منحصر به فرد گردشگری و همچنین برخورداری از جزایر متعدد، بر اهمیت توسعه فناوری و مهندسی دریا دلالت می‌کند. همچنین توسعه و ارتقاء حمل و نقل دریایی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی از دیگر موضوعاتی هستند که مستلزم توسعه مهندسی و فناوری در دریا هستند.
مدیر توسعه فناوری‌های دریایی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری زنجیره فعالیت‌های استارت‌آپی حوزه صنایع دریایی را شامل "بازار حمل و نقل سوخت در زمینه دریایی"، "عملیات و نگهداری کشتی"، "مسیریابی کشتی"، "مدیریت خدمه کشتی"، "بهینه‌سازی زنجیره تامین کالاها"، "مدیریت بنادر"، "امکانات کاربردی فناوری"، "تکنولوژی نوآوری محصول" و "خدمات شبکه‌های مالی بیمه" دانست.
ارجمندی به بیان چالش‌های حوزه دریایی پرداخت و ادامه داد: مقررات مربوط به سوخت‌رسانی به کشتی‌ها و انبار سوخت در شناورها، نوسان قیمت نفت خام، سمیت بالای بنزین، پیدایش دائمی نشت و بالا بودن هزینه‌های تعمیر از جمله چالش‌های این حوزه به شمار می‌رود.
وی به مطالعات انجام شده در زمینه تجربیات جهانی برای مشارکت استارت‌آپ‌ها در حل چالش‌های این صنعت اشاره و خاطر نشان کرد: "مواد پیشرفته"، "پلتفرم‌های آنلاین"، "بلاکچین"، "هوش مصنوعی"، "تحلیل کلان داده‌ها"، "اتوماسیون و رباتیک" و "اینترنت اشیا" از جمله فناوری‌های مطرح در استارت‌آپ‌های حوزه صنایع دریایی است.
وی تاکید کرد: استارت‌آپ‌ها با نوآوری منحصر به فرد، ارزش‌آفرینی می‌کنند؛ بنابراین این واحدهای کارآفرین در جستجوی چالش‌ها و فرصت‌های موجود در بخش‌های گوناگون اقتصادی بوده و با راه‌حل‌های نوآورانه ارزش تولید می‌کنند. به تعبیر دیگر می‌توان استارت‌آپ‌ها را نوعی نگاه متفاوت به حل مسائل دانست.
ارجمندی اظهار کرد: در این نوع نگاه، آغازی کوچک با تعداد کمی نیروی انسانی، بدون پول یا سرمایه‌ای اندک ولی مدل کسب و کاری هوشمندانه و منحصر به فرد که در طی زمان به تدریج اصلاح می‌شود و رشد نمایی مدنظر است. این نوع نگاه می‌تواند به نوآوری انفجاری منجر شود که خود باعث پدیدآمدن شرکت‌های بزرگی شده است.
وی تاکید کرد: سیاست‌ها و برنامه‌های دولت در راستای تقویت بخش دریایی، در قالب واسپاری امور به بخش خصوصی است که امیدواری و انگیزه در فعالان و کارآفرینان این حوزه ایجاد کرده است. لذا استارت‌آپ‌ها، نقش بی بدیلی در تامین و رفع نیازهای کشور دارند و می‌توانند در حوزه دریا، برای کشور درآمدزایی کنند.
مدیر توسعه فناوری‌های دریایی معاونت علمی خاطر نشان کرد: در جمهوری اسلامی ایران اگرچه استارت‌آپ‌ها در بخش صنعت و خدمات به خوبی شکل گرفته، اما حوزه دریا از این موضوع بهره چندانی نبرده است؛ در حالی که این موضوع می‌تواند مزایای فراوانی برای این حوزه در برداشته باشد. صنایع دریایی ایران با توجه به دارابودن پتانسیل مناسب که بدون نوآوری چندان خاصی روزگار گذرانده است، به شدت محتاج ذهن‌های کنجکاو و چالاکی است که با کنکاش در حوزه دریا از گره‌گاه‌های آن رازگشایی کرده و راه‌حل‌های نوآورانه مبتنی بر فناوری‌های نو ارائه کنند. امروزه برای تمامی فعالیت‌های استارت‌آپی حوزه صنایع دریایی که در این گزارش ذکر شد، استارت‌آپ با ایده‌های ناب پدید آمده که می‌توانند گره گشایی کنند.
