جک ما؛ مؤسس علی بابا
داستان برند علی بابا به دست یک معلم انگلیسی بازنشسته چینی به نام جک ما (Jack Ma) رقم خورده است. ما یون با اسم حرفه ای «جک ما» در 15 اکتبر سال 1964 در شهر هانگژو چین به دنیا آمد. خانواده او از طبقه متوسط و اهل موسیقی سنتی چینی بودند. او در حالی که به اندازه یک متخصص مبتدی کامپیوتر نیز سواد نداشت، جک ما نخستین بار سال 1994 به آمریکا سفر کرد و در آنجا با اینترنت آشنا شد و شرکت علی بابا را در سال ۱۹۹۹ در آپارتمان شخصی خود در شهر هانگ ژو تأسیس می‌کند به عبارتی داستان برند علی بابا از این سال آغاز شد. او تا سال ۱۹۹۵ نیز از اینترنت استفاده نمی‌کرد و البته هنوز هم کدنویسی بلد نیست.
چگونگی انتخاب نام علی بابا
جک درباره انتخاب نام علی بابا برای شرکت خود می‌گوید: «یک روز در سانفرانسیسکو در کافی شاپ نشسته بودم و فکر می‌کردم که اسم علی‌بابا جالب است و هنگامی که گارسون آمد از او پرسیدم علی‌بابا را می‌شناسی؟ او هم گفت بله می‌شناسم، پرسیدم در موردش چه می‌دانی؟ گفت داستان علی بابا و چهل دزد را می‌دانم. به خیابان رفتم و از عابران که از ملیت‌های مختلفی چون هندی، آلمانی، چینی، ژاپنی و غیره بودند، همین سوال را پرسیدم و همگی همان جواب گارسون را دادند. با خود گفتم آری، این نام بهترین انتخاب است! شخصی که رمز ورود به یک غار پر از جواهرات را می‌دانست و آن را مرتبا می‌گشود. علی‌بابا به راحتی تلفظ می‌شد و تمام مردم جهان آن را می‌شناختند و برای رقم زدن داستان برند علی بابا مناسب به نظر می‌رسید.»
عوامل تاثیر گذار بر موفقیت شرکت علی بابا
هدف جک از ایده داستان برند علی بابا، آسان کردن معاملات تجاری بین خریداران و فروشندگان و از بین بردن محدودیت زمانی و مکانی در خرید وفروش بود. این سایت که کار خود را با یک گروه ۱۸نفره و سرمایه‌ای اندک آغاز کرده بود، به تدریج رشد یافت و اکنون بیش از ۲۵ هزار کارمند دارد.
او معتقد است که بسیاری از افراد شاید نتوانند از وب‌سایت‌های الکترونیکی استفاده کنند و به عبارتی علم و مهارت آن را نداشته باشند، بنابراین برای وب‌سایت‌ها خود طراحی بسیار ساده و در عین حال هوشمندانه‌ای را در نظر گرفته است. علی بابا بعد از گذشت زمان های بسیاری اکنون یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا است.
فعالیت های علی بابا
شرکت علی بابا از سال های اولیه تاسیس خود تا به حال توانست در حوزه های مختلفی فعالیت داشته باشد؛ به طور مثال می توان به هوش مصنوعی، خدمات ابر، سیستم پرداخت، تجارت اکترونیک و …. .اشاره کرد. لازم به ذکر است که با فعالیت استارت آپ های شرکت هند، علی بابا چیزی حدود ۱/۷ میلیارد دلار در آن ها سرمایه گذاری کرد؛ از جمله استارت آپ های هند می توان به XpressBees، paytm، Bigbasket، zomato و… اشاره کرد.
مهم‌ترین سرویس‌های برند علی بابا به شرح زیر است:
۱. فروشگاه آنلاین تائوبائو
مهم‌ترین عنصر شرکت علی بابا، فروشگاه‌های آنلاین آن است. تائوبائو (Taobao) یکی از این فروشگاه‌ها است که همانند وب سایت ایی بی (eBay) فعالیت می‌کند. این فروشگاه یک پلت‌فرم چینی برای خرید آنلاین C2C است که در سال ۲۰۱۵ به‌عنوان دومین سایت پربازدید چین معرفی شده است. این فروشگاه به خاطر قابلیت پرداخت شخص ثالث، ثبت‌نام رایگان و تراکنش‌های بدون کمیسیون محبوبیت دارد.
یکی از بخش‌های زیرمجموعه‌ای این فروشگاه Juhuasuan است که خدمات جدیدی را با نام فروش تازه به کاربران ارائه می‌کند. به این صورت که محصولات این وب‌سایت تنها برای مدت‌زمان مشخصی روی وب‌سایت موردنظر قرار می‌گیرند و خریداران برای بهره‌مندی از تخفیف‌های ویژه باید خرید خود را در مدت زمان تعیین شده انجام دهند. این زیر مجموعه از سال ۲۰۱۱ به عنوان یک کسب‌و‌کار مستقل فعالیت می‌کند.
شرکت علی بابا در سال ۲۰۰۴ نیز یک ابزار پیام‌رسان به نام علی وانگ وانگ (Aliwangwang) را به بازار عرضه کرد که ارتباطات صوتی و تصویری میان خریداران و فروشندگان سایت تائوبائو را تسهیل می‌نمود. این سایت سرویس دیگری به نامرا eTao نیز در سال ۲۰۱۰ منتشر کرد که پلتفرم‌های چینی را جستجو می‌کند و نتیجه را به کاربر نشان می‌دهد. افرادی که قصد خرید آنلاین دارند، می‌توانند برای شناسایی و مقایسه‌ی قیمت فروشنده‌های مختلف از این سایت استفاده کنند و سپس محصول مورد نظر خود را خریداری کنند. این سرویس اطلاعات وب‌سایت‌هایی مانند آمازون چینی، دانگ دانگ، گام، نایک چین و غیره را جمع‌آوری می‌کند.
۲. فروشگاه آنلاین تیمال
نام یکی دیگر از این فروشگاه‌های داستان برند علی بابا، تیمال (Tmall) است که ویژه عرضه کالاهای برندهای بزرگ جهان، مانند اپل و نایک می‌باشد. سایت تیمال در سال ۲۰۰۸ تحت عنوان taobao mall و با شعار «به تیمال بیایید و خرید کنید» معرفی شد، ولی بعد از مدتی به تیمال تغییر نام داد. بیش از ۵۰۰۰ تاجر محلی و بین المللی و ۱۸۰ میلیون خریدار در این وب سایت به خرید و فروش می‌پردازند.
نکته جالب درباره وب سایت تیمال این است که تماما به زبان چینی طراحی شده و کلمه‌ای به زبان انگلیسی در آن استفاده نشده و با این وجود توسط کاربران جهانی مورد استقبال و استفاده قرار گرفته است.
۳. فروشگاه جوهواسوان
فروشگاه سوم این برند نیز جوهواسوان (Juhuasuan) است که کالاهای روزمره را ارائه می‌نماید. کاربران چینی کالاهای ضروری و روزانه خود را از این وب سایت خریداری می‌کنند.
۴. سرویس علی پی
این شرکت بزرگ در سال ۲۰۰۴، سیستم پرداختی مشابه پی پال (PayPal) را با نام علی پی (AliPay) ارائه داده که یک سرویس رایگان برای پرداخت‌های آنلاین شخص ثالث است. این سرویس سطح رضایت خریداران درباره کالا و خدمات فروشندگان را نیز ارزیابی می‌کند و بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر را به خود جذب و اکنون بزرگ‌ترین سهام بازار چین را از آن خود کرده است. لازم به ذکر است که این بخش در سال ۲۰۱۵ سرویس پرداخت مبتنی بر تشخیص چهره را به بازار معرفی کرد.
۵. سرویس علی یان
شرکت علی بابا در دهمین سالگرد تاسیس خود (در سال ۲۰۰۹) از پلتفرم‌های رایانش ابری خود (Alibaba Cloud) یا علی یان (Aliyun) رونمایی کرد. این سرویس از داده‌کاوی، پردازش داده‌های تجارت الکترونیک و سفارشی‌سازی داده‌ها تشکیل شده است. اپراتورهای تحقیق و توسعه‌ی این پلت‌فرم در هانگژو، پکن، هنگ‌کنگ، سنگاپور و دوبی مستقر هستند.
۶. سرویس علی اکسپرس
سرویس (AliExpress) به عنوان یک خرده‌فروشی آنلاین در سال ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد. این بخش از کسب‌و‌کارهای کوچک چینی تشکیل شده که توسط این سرویس به خریداران سراسر جهان معرفی می‌شوند. فروشندگان این سایت اشخاص یا شرکت‌هایی هستند که به‌طور مستقیم با خریداران بین‌المللی آمریکا، روسیه، برزیل یا اسپانیا ارتباط برقرار کنند. وب سایت علی اکسپرس که همانند آزمازون فعالیت می‌کند به‌عنوان پربازدیدترین سایت تجارت الکترونیک در روسیه شناخته شده است.
۷. سرویس یاهوی چین
سرویس یاهوی چین (Yahoo! China) در سال ۱۹۹۹ راه‌اندازی شد و همکاری خود را در سال ۲۰۰۵ با شرکت یاهو آغاز نمود. این پرتال چینی که خدمات وب سایت یاهو را ارائه می‌دهد، کلیه اخبار را منتشر کرده و کار پیام‌رسانی ایمیلی و جستجوی اینترنتی را ممکن می‌سازد.
علی بابا در حال حاضر
در حال حاضر مجموع دارایی های گروه علی بابا ارزشی بالغ بر 76 میلیارد دلار دارد و این مجموعه سالانه 6.2 میلیارد دلار سود خالص را روانه جیب سهام داران خود می کند. علی بابا هم اکنون با بیش از 50 هزار کارمند، ارزش بازاری بیش از 471 میلیارد دلار داشته و ارزشمندترین کسب و کار اینترنتی دنیاست.
