پورمیرزایی، عضو هیات علمی معدن دانشگاه صنعتی ارومیه در گفت‌وگو با فارس معتقد است آگاهی بیشتر معدن‌داران و سرمایه‌گذاران در زمینه فراوری مواد معدنی و نوآوری در این زمینه می‌تواند به رونق اقتصادی و اشتغال پایدار کمک کند.
وی بر این باور است که اگر سیاست‌های تشویقی برای فراوری معادن اجرایی شود، معدن‌داران و شرکت‌های دانش‌بنیان فرصت‌های خوبی برای پیشرفت خواهند داشت.با این بهانه و به منظور فرهنگ‌سازی جلوگیری از خام‌فروشی مواد معدنی با رئیس مرکز نوآوری معادن و صنایع معدنی ایران به گفت‌وگو نشستیم.
ضرورت تقویت حضور شرکت‌های دانش‌بنیان معدنی
مجید وفایی فرد بر این باور است که تحقیق و توسعه بستر اصلی فناوری است و با سیاست‌گذاری‌های درست باید انگیزه شرکت‌های معدن‌کاری برای سرمایه‌گذاری در این بخش را تقویت کرد.
وی ادامه می‌دهد: ایمینو یا طرح ایجاد زیست‌بوم نوآوری و فناوری معدن و صنایع معدنی ایران از سال ۱۳۹۹ بر اساس تفاهم‌نامه مشترک با معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و ایمیدرو با هدف ایجاد یک مرکز نوآوری معدنی برای تسهیل‌گری و شبکه‌سازی در حوزه معدن تشکیل شدند.
رئیس مرکز نوآوری معادن و صنایع معدنی ایران نخستین وظیفه این مجموعه را آشنایی جامعه صنعت و معدن با اکوسیستم فناوری و نوآوری دانسته و می‌افزاید: به هر حال بخش معدن نسبت به سایر بخش‌ها دیرتر وارد این حوزه شده و سعی کردیم در این مرکز با ترویج و فرهنگ‌سازی نوآوری، شتاب‌دهی بیشتر به امور استارت‌آپ‌ها و ایده‌ها، تجاری‌سازی و فن بازار داشته باشیم.
رئیس مرکز نوآوری معادن و صنایع معدنی ایران با بیان اینکه ۴۵۰ تا ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان معدنی در کشور داریم که از این تعداد حدود ۱۵۰ شرکت فعال هستند و این مجموعه با آن‌ها در ارتباط است، تصریح می‌کند: هدف ما در کشور و به ویژه استان‌های معدنی نظیر کرمان، اصفهان، خراسان جنوبی، یزد و... این است که سهم اقتصاد دانش‌بنیان را در حوزه صنایع معدنی با ایجاد زیست بوم نوآوری و فناوری معدن و صنایع معدنی ارتقا بدهیم.
وی خاطرنشان می‌کند: مبنای ما این است که هم‌رسانی‌هایی میان شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه معدنی با معادن و صنایع معدنی ایجاد کنیم که تاکنون ۱۵ رویداد در این زمینه برگزار کردیم. همچنین فن بازار تخصصی معدن را در سال ۱۴۰۳ ایجاد کردیم که به نوعی تبادل فناوری میان شرکت‌های معدنی و دانشبنیانها را توسعه دهد و تلاش ما بر توسعه آن در استان‌ها به ویژه استان‌های معدنی کشور است.
رونق گرفتن فن بازار در استان‌های معدن‌خیز
وفایی فرد ادامه می‌دهد: همچنین سعی می‌کنیم از ظرفیت فن بازارهای منطقه‌ای در استان‌ها استفاده کنیم که در حال حاضر ۳۰ فن بازار در استان‌ها فعال هستند که در استان‌های معدنی این موضوع پررنگ‌تر است. مجوز این فن بازار‌ها از سوی معاونت علمی (فن بازار ملی ایران در پارک علم و فناوری پردیس) صادر می‌شود و هدف آن تبادل فناوری میان دانشبنیانها و صنایع مصرف‌کننده مواد معدنی است.
وی با اشاره به اینکه استان‌های معدنی نظیر کرمان، خراسان جنوبی، اصفهان و یزد با توجه به ظرفیت‌های معدنی در اولویت این فن بازار هستند، می‌افزاید: شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با ارسال مستندات و توانمندی‌ها به مرکز نوآوری معادن، هم‌رسانی و توسعه ارتباطات با صنایع مصرف‌کننده فناوری را تسهیل کنند تا نرخ تبادل فناوری معدنی با هدف ایجاد ارزش افزوده را ارتقا دهیم.
از طرفی جشنواره‌ای با محوریت ایده‌های ارزش‌آفرین معدن طراحی شده که جامعه هدف آن ایده‌پردازان و استارت‌آپ‌های معدنی و صنایع حوزه معدن است که به صورت فراخوان در همه استان‌ها اطلاع‌رسانی خواهد شد. یکسری رویدادهای استانی هم داریم که ایده‌پردازان و استارت‌آپ‌های معدنی فعال در استان‌ها می‌توانند ایده‌های خود را برای جلوگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده در مواد معدنی ارائه و در سامانه این مرکز ثبت کنند.
بومی‌سازی قطعات ماشین‌آلات معدنی
رئیس مرکز نوآوری معادن و صنایع معدنی ایران با بیان اینکه هدف این مرکز ارتقای ایده‌های جدید و توانمند به منظور رشد سطح آمادگی فناورانه آن‌ها و اتصال آن‌ها به بازار مصرف است، به موضوع فرسودگی برخی ماشین‌آلات معدنی نیز اشاره کرده و تصریح می‌کند: فرسوده بودن یک قطعه یا تمام قطعات ماشین معدنی سبب افت و همچنین ایجاد ضایعات در برداشت مواد معدنی خواهد شد، از این رو یکسری از شرکت‌های دانش‌بنیان در حال طراحی و بومی‌سازی قطعات ماشین‌آلات معدنی هستند و حتی برخی از شرکت‌ها تمام ماشین معدنی را طراحی و تولید می‌کنند. همچنین در استان‌های معدنی موضوع هوشمندسازی در معادن و ماشین آلات مدنظر قرار گرفته که جای کار بیشتری دارد.
وی به اهداف جایزه «سرآمدان نوآوری و فناوری معادن و صنایع معدنی (میتا)» نیز گریزی زده و می‌گوید: هدف اساسی این جایزه، شناسایی و معرفی بنگاه‌های نوآور و پیشرو در بخش معدن و صنایع معدنی کشور است.
با اجرای این طرح تلاش می‌کنیم فرهنگ نوآوری و توسعه فناوری را در این حوزه نهادینه کنیم تا راه برای سرمایه‌گذاری‌های نوآورانه هموار شود.رئیس مرکز نوآوری معادن و صنایع معدنی ایران تصریح می‌کند: نتایج بدست آمده نشان می‌دهد شرکت‌های خدماتی دانش‌بنیان نسبت به سایران سهم بالاتری در پروژه‌های نوآورانه دارند، اما در حوزه صنایع معدنی نیاز به نگرش سیستمی و استراتژیک احساس می‌شود. امیدوارم استمرار این ارزیابی و حمایت نهادها موجب شود جایزه میتا به یک شاخص معتبر و اثرگذار در توسعه زیست بوم نوآوری صنعت و معدن کشور تبدیل شود.
