*آقای مهندس به پادنشر «زیرزمین» خوش آمدید. برای شروع گفت‌وگو کمی از خودتان بگویید. رشته تحصیلی‌تان چه بوده و از چه زمانی شروع کردید؟
من فارغ التحصیل رشته مهندسی معدن گرایش استخراج معدن خواندم. از ترم 2 و 3 کارشناسی وارد مباحث نوآوری‌های مورد نیاز بخش معدن و بومی‌سازی شدم و در زمینه کارهای اجرایی اکتشاف، استخراج و فرآوری فعالیت کردم. در واقع جزو معدود آدم‌هایی‌ام که معدن خوانده و در معدن هم کار کرده ام.
*چطور شد نوآوری در معدن را انتخاب کردید؟
بیشتر به علاقه ام برمی‌گردد. بسیاری از دوستان هم‌دانشگاهیم در زمینه های تولید و صادرات مواد معدنی مشغول به کار شدند اما من علاقه‌ام این بود که در نقاط کور یا بخش‌های مورد نیاز معدن مانند تجهیزات و ماشین‌آلات فعالیت کنم.
*چرا می گویید نقاط کور؟
چون فکر می کنم در راه نوآوری و فناوری 10 درصد مسیر هم نرفتیم. مسیر طولانی‌تر از این حرفاست.
*شرکت‌تان را در چه سالی تاسیس کردید و با چه استراتژی کسب و کارتان را راه اندازی کردید؟
شرکت اولم را حدود سال 85 وقتی دانشجو بودم، با محوریت فعالیت های معدنی تاسیس کردم و از سال 91 در زمینه بومی‌سازی ماشین‌آلات حفاری تونل و استخراج معادن زیرزمینی فعال شدیم. شرکت شایان فناوران آمیتیس را در سال 1394 با هدف تولید ماشین آلات حفاری تونل های کوچک مقطع و اجرای عملیات تونلسازی با استفاده از استقرار مکانیزاسیون حاصل از بکارگیری محصولات تولیدی خود در اداره ثبت شرکت های تهران به ثبت رساندیم و در همان سال پس از پشت سر گذاشتن مراحل مختلف داوری های فنی و اقتصادی ایده و محصول تولیدی خود، موفق به اخذ درجه دانش بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شدیم. این شرکت در سال 1395 اقدام به بازطراحی نمونه صنعتی دستگاه حفاری تونل های کوچک مقطع کرد و پس از گذشت 6 ماه، اولین دستگاه رودهدر ایرانی در شرکت دانش بنیان شایان فناوران با نام "رودهدر شایان" آماده اجرای عملیات حفاری تونل شد. در حال حاضر ما به عنوان اولین تولید کننده دستگاه رودهدر در غرب آسیا، براساس جذب و ایجاد دانش فنی و تکنولوژی ساخت و تولید ماشین آلات حفاری تونل های کوچک مقطع، وارد مرحله صنعتی سازی و تولید سفارشی اینگونه ماشین آلات شده است. فعالیت های نوآورانه شاید در ابتدا مورد استقبال دیدگاه‌های سنتی کشور قرار نگیرد، به خصوص در بخش معدن، اما الان پذیرش ها بهتر شده گرچه ریسک خاص خودش هم دارد.
*این پذیرش و ریسک را در کدام معادن سخت می بینید؟
جو معدن به خصوص معدنکاری زیرزمینی مقداری سنتی است و ممکن است از مباحثی مانند مکانیزاسیون، هوشمندسازی، رباتیک و این مقوله‌هایی که در جهان ترند شده، در داخل کشورمان از آنها استقبال نشود. هنوزم از جایگاهی که باید باشیم فاصله داریم و سختی‌ها وجود دارد. اما یک فناور باید بداند اگر بخواهد در کاری ورود کند، با پشتکار ، ممارست و به روز بودن می تواند. برای ما هم همینطور بوده و پس از آن باید به خدا توکل کرد و صبر کرد تا کارها پیش برود.
* اولین قراردادی که منعقد کردید، بعد از چند مدت از شروع فعالیتتان بود و چه حسی داشتید؟
ما دانش‌بنیان شدنمان و ورودمان به عرصه نوآوری با محصول رودهدر بود که دستگاهی است کاملاً ایرانی. البته با اقتباس از محصولات خارجی ساختیم. چون نمی‌خواستیم چرخ را از اول ابداع کنیم. نمونه دستگاه اولیه نیمه صنعتی داخل ایران طراحی شد، بعد نمونه صنعتی آن تولید شد و در چند پروژه هم با توجه به عدم اعتمادی که مخاطبان و مشتریان‌مان داشتند، مجبور شدیم عملیات اجرایی را خودمان انجام دهیم و پس از آن در اواسط سال 95، برخلاف دیدگاهی که داشتم منوط بر استقبال چشمگیر جامعه معدنی از چنین ماشینی اما معادن خیلی پشتیبانی نکردند و ما اولین قراردادمان را با بخش تخصصی سیویل و صنعت آب و فاضلاب کشور بستیم و یکی از دستگاه هایمان را به آنها فروختیم. برایمان افتخار بزرگی بود که توانستیم یک دستگاه کوچک، متناسب با نیاز پروژه‌های شهری را بسازیم و این فناوری در چند پروژه هم مثمرثمر بود.
*چه شد که بالاخره بخش معدن باورتان کرد؟
رزومه مان. ما به صورت مستقیم در چند پروژه‌های شهری و برون‌شهری کار کرده بودیم و رزومه داشتیم. دوستان دیدند دستگاهی که داخل تولید شده هم چیزی کمتر از نمونه‌های خارجی ندارد. شاید به خاطر ابعاد متناسب با نیاز پروژه‌هایمان. به دلیل بخش‌های رباتیکی که ما ایجاد کرده بودیم و آن رزومه‌ای که ایجاد کردیم. بالاخره حرف‌هایمان را شنیدند و خدا را شکر بعدش هم در چند پروژه زیرزمینی ورود کردیم. معادن زیرزمینی را خودمان به صورت مستقیم ریسک‌هایش را پذیرفتیم، سرمایه‌گذاری کردیم و پروژه‌ها را اجرا کردیم. رزومه خوبی ایجاد شد. خدا را شکر در یکی دو تا معدن توانستیم دستگاه بفروشیم و تعدادی پروژه اجرایی داشته باشیم. در حال حاضر هم تلاش داریم فعالیتمان را گسترش دهیم.
* در حال حاضر چه محصولاتی تولید می‌کنید؟
ما هدفمان برای سال 1404 تکمیل زنجیره مکانیزاسیون معدنکاری زیرزمینی بود. منظور این است که حفاری، بارگیری، باربری به صورت کاملاً پیوسته و هوشمند و رباتیک انجام شود. این موضوع خدا را شکر در سال 1403 اتفاق افتاد. یعنی ما امروز نسبت به آن هدفگذاری‌مان جلوتر هستیم. دستگاه حفاری رودهدرها را که الان تقریباً نزدیک به 10 سال است تولید می‌کنیم و به خوبی جواب گرفتیم. الان نمونه‌های جدیدمان را بر اساس سفارش کار تولید می کنیم. لودرهای زیرزمینی داریم. در لودرهای زیرزمینی هم یکسری فناوری‌های جدید ایجاد کردیم، هم یک سری نوآوری‌ها را.
*چه نوآوری هایی؟
به عنوان مثال برای نوآوری می‌توانیم بگوییم که این لودر برعکس لودرهای مرسومی که وجود دارد، می‌تواند از روبه‌رو بارگیری کند و از سه جهت تخلیه انجام دهد. یعنی چپ و راست و روبه‌رو می‌تواند تخلیه انجام دهد و متناسب با نیاز پروژه‌های کوچک و متوسط است که اغلب پروژه‌های زیرزمینی کشور ما هم کوچک و متوسط دسته‌بندی می‌شوند و نقاله‌های هوشمند را داریم. نقاله‌های انعطاف‌پذیری داریم که برای باربری پیوسته به بیرون از تونل استفاده می‌شوند. در کنار این به بحث تجهیزات ایمنی و ادوات ضدانفجار معادن زیرزمینی زغال‌سنگ پرداختیم که حساسیت‌های بسیار بالاتری دارند و آنها را با استانداردهای جهانی که اخذ کردیم، داخل کشور به تولید می رسانیم و این زنجیره همچنان در حال گسترش است. امیدواریم تا پایان سال 1403 ما زنجیره‌مان به صورت کامل شود و قصد داریم لودرهای LHD به صورت لاستیکی و زنجیری، دیزلی و برقی در زنجیره محصولاتمان داشته باشیم.
*برای توسعه کسب و کارتان چه انتظاری دارید؟
ما از حالت استارتاپی گذشتیم و امروز در مقطع توسعه هستیم. پاسخ من شاید خیلی عمومی نباشد اما مهم‌ترین حمایت، اعتماد و فراگیر شدن استفاده از یک دانش در صنعت کشور است. امروزه در کشورهای خارج از ایران و خارج از آسیا، بهره‌وری تعریف درستی دارد این در حالی است که اگر ما مکانیزاسیون، هوشمندسازی و رباتیک را در کشورمون استفاده کنیم، این راندمان‌ها می‌تواند تا 100 درصد یا حتی 200 درصد افزایش داشته باشد و این حرکت انفجاری، فقط مستلزم به کارگیری است. یعنی شما مجموعه‌ای دارید که استاندارده، کیفیت محصولاتش رقابتیه، قیمتش عالیه و فقط منتطر یک فرصت طلایی در بازار است.
* به نسل جوان کشور که علاقمند هستند نوآوری در بخش معدن به وجود بیاورند، چه توصیه‌ای می‌کنید؟
ببینید در آغاز یک کار، تیمی را دور هم جمع کردی، فرصت ایجاد کردی که آنها ایده‌پردازی کنند و حمایت کردی تا ایده‌هایشان اجرایی شود و کارآفرینی برای 10 نفر، 20 نفر، 100 نفر انجام دادی تا سر سفره ای بنشینند، این‌ها جذابیت‌های کار است. در بخش معدنکاری زیرزمینی کشور واقعاً این تغییر کار سختی است و اینکه مدام مجاب کنی که داخل چیزی از خارج کم ندارد. نسل جدید نوآور تاریخچه نوآوری‌های قبلی را بخواند و ببیند که چه چیزهایی را آن صاحب کسب و کار و صاحب آن نوآوری از سر گذرانده و چطوری با او برخورد شده و اگر به جمع‌بندی رسید که ظرفیت دارد به این مسیر بیاید. وگرنه قطعا سرمایه، ذهن، انرژی و وقتش را بدون مطالعه خرج نکند. پس حتما راجع به نیازمندی‌های این عرصه مطالعه داشته باشد.
* قانون دانش‌بنیان در زمینه معافیت از مالیات چه کمکی به شما کرده است؟
قانون جهش تولید دانش‌بنیان یک قانون بسیار متعالی است و من امیدوارم که در آینده این قانون راهگشاتر باشد. روحیات امروز موجود در اکوسیستم دانش‌بنیان و نوآور کشور، روحیات حمایتی از به کارگیری این محصولات است.
*چه اساتیدی در دوران تحصیلتان داشتید که الهام بخش شما بوده اند؟
من استادی داشتم که باعث شد اولین جرقه در ذهن من زده شود و به ماشین‌آلات معدنی و مکانیزاسیون فکر کنم. سرکلای ایشان بود که من انگیزه ای برای ورود به عرصه ماشین آلات پیدا کردم. آقای دکتر مهدی امیرافشاری مدرس گروه معدن دانشگاه آزاد اسلامی. که متاسفانه ایشان را از دست دادیم. اساتید دیگر هم مانند آقای پروفسور کاظم اورعی و آقای دکتر سعد محمدی و آقای دکتر کاوه آهنگران از اساتید دیگری بودند که در ایده پردازی من تاثیرگذار بودند.
