مجید وفایی فرد مجری طرح زیست‌بوم نوآوری و فناوری بخش معدن و صنایع معدنی ( ایمینو) در ابتدای هفتمین رویداد همرسانی دایان با اشاره به ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان در زنجیره آهن فولاد مطرح کرد: سهم شرکت‌های دانش‌بنیان از تولید ناخالص داخلی نیم درصد است در حالی که در افق ۱۴۰۴ این شاخص ۵۰ درصد در نظر گرفته شده است. تا کنون بیش از ۴۵۰ شرکت دانش‌بنیان در بخش معدن و صنایع وابسته شناسایی شده اما همچنان سهم این بخش از اقتصاد دانش‌بنیان به دلیل تامین مالی و توسعه بازار کم است.
او با اشاره به تاکید وزیر صمت و سرپرست ایمیدرو بر پیشران بودن حوزه فولاد، مس و فناوری‌های این عرصه افزود: با توجه به رویکرد ایمیدرو طی این سال‌‌ها که احصای نیاز فناورانه شرکت‌های بزرگ طی سال گذشته بوده، امیدواریم سهم دانش‌بنیان‌ها در تولید ناخالص داخلی افزایش یابد.
وفایی فرد با اشاره به اهمیت کلان روندهای بخش معدن و تاثیر بهره‌برداری سبز در معدنکاری عنوان کرد: زمان آن رسیده که به سمت اقتصاد کم کربن حرکت کنیم و با حمایت از طرح های نوآورانه همسو با شرکت های موفق دنیا فناوریها و روش‌های نوین اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی را بهبود ببخشیم. خام‌فروشی را کم و در نهایت حذف کنیم و سهم کشور را در تولید آلیاژهای خاص افزایش دهیم که قطعا دانش‌بنیان‌ها در این زمینه می‌توانند تاثیرگذار باشند.
او افزود: کشورهای معدن خیز و صاحب صنایع وابسته به معدن با توجه به بحران گرم شدن کره زمین چشم‌انداز برای تولید تعریف کردند و حذف کربن از فرآیند تولید تا سال ۲۰۵۰ برای تمام صنایع یک الزام شده و نیاز به مواد معدنی در فناوریها و روش‌های تولید سبز نسبت به فناوری‌های مبتنی بر سوختهای فسیلی بیشتر از گذشته پررنگ شده است. با تمرکز به این موضوع ایمینو درصدد است با برگزاری سلسله رویدادهای ایمینو و جشنواره سالانه اینوماین از جامعه نوآور و فناور این عرصه حمایت کند.
مدیر ایمینو با اشاره به محورهای برگزاری چهارمین جشنواره اینوماین بیان کرد: این جشنواره در پاییز سال جاری برگزار می‌شود که در آن هدف شناسایی ایده‌ها و استارتاپ‌های نوآور است. از سویی تورهای فناورانه برای استارتاپ‌ها در راستای بازدید از صنایع معدنی برگزار خواهیم کرد.
* جهت گیری دانش‌بنیان ها به سمت تولید سبز فولاد
در ادامه هفتمین رویداد دایان، رسا مدیر پروژه طرح فولاد سبز در شرکت بین‌المللی مهندسی ایران (ایریتک) عنوان کرد: در قرن‌های گذشته سوئد در زمینه تولید فولاد در دنیا حرف اول را می‌زد اما طی سال‌های اخیر چین در صدر تولیدکنندگان فولاد دنیا قرار گرفته است. اغلب فولادسازان کشور به روش احیا مستقیم (میدرکس) فولاد تولید می‌کنند که این عامل سهم کشور ایران را در انتشار کربن تا حدودی کاهش داده است.
او ادامه داد: از سال ۲۰۱۰ تاکنون سهم صنعت در انتشار کربن از ۳۲ درصد به ۳۹ درصد افزایش یافته که صنعت فولاد حدود ۲۰ درصد از میزان سهم صنعت در انتشار کربن را به خود اختصاص داده است. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد آلایندگی کربن دنیا در سال ۲۰۲۲ معادل ۳۶.۸ میلیارد تن بوده که سهم ایران معادل ۱.۹ درصد است.
رسا با بیان اینکه فولاد سبز متکی به انرژی‌های تجدیدپذیر و فرآیندهای کم انتشار است، گفت: کشورهای دنیا برای رسیدن به کربن صفر در سال ۲۰۵۰ باید تغییراتی در مواد اولیه خود ایجاد کنند که در این میان کشور سوئد در این زمینه پیشرفت خوبی داشته است.
او توضیح داد: فولاد سبز و فولاد آبی هر دو اصطلاحاتی هستند که برای توصیف فولادی که با استفاده از روش‌هایی با تولید کربن کم یا صفر به دست می‌آید استفاده می‌شوند با این حال تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد. فولاد سبز معمولاً با استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی یا باد و از طریق استفاده از مواد بازیافتی تولید می‌شود. از سوی دیگر فولاد آبی با استفاده از روش‌های سنتی، فولادسازی مانند کوره بلند، اما با فناوری جذب و ذخیره‌سازی کربن (CCS) برای جذب و ذخیره انتشار دی‌اکسید کربن تولید می‌شود.
مدیر پروژه فولاد سبز ایریتک تاکید کرد: این امکان کاهش ردپای کربن تولید فولاد را فراهم می‌کند در حالی که هنوز از زیرساخت‌ها و فرآیندهای موجود استفاده می‌شود. به طور کلی هر دو تکنولوژی فولاد سبز و آبی با هدف کاهش ردپای کربن تولید فولاد ایجاد شده‌اند. فولاد سبز متکی به انرژی‌های تجدیدپذیر و فرآیندهای کم انتشار است در حالی که فولاد آبی از فناوری CCS برای جذب آلاینده‌های حاصل از فرآیندهای فولادسازی سنتی استفاده می‌کند.
* افزایش تولید محصولات کیفی و با ارزش افزوده بالا
در ادامه این رویداد، مهران محبوب‌نژاد معاون برنامه‌ریزی شرکت مهندسی بین‌المللی فولادتکنیک عنوان کرد: در اهداف طرح جامع فولاد صادرات ۲۰ میلیون تن و مصرف ۳۵ میلیون تن تا افق ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی شده بود و برای تحقق این مهم تقویت زیرساخت‌ها، توسعه حمل و نقل ریلی و نقش و اهمیت آن در صنعت فولاد حائز اهمیت قرار گرفت.
او افزود: ابتدای پیاده‌سازی طرح جامع فولاد، خام‌فروشی شدت داشت و مجوزهای بی‌رویه کارخانه فولاد صادر می‌شد که ما در طرح جامع فولاد برای تمامی این چالش‌ها راهکار شناسایی کردیم.
او افزود: طرح جامع فولاد در آن دوره توانست بخشی از مجوزهای سیاسی صنعت فولاد را لغو کند. هرچند هنوز هم شاهد آن هستیم که جانمایی‌های نادرست برخی از واحدهای فولادی چالش‌های جدی را به‌خصوص در حوزه‌های زیرساخت و محیط زیستی ایجاد کرده است.
محبوب‌نژاد ادامه داد: در این ۱۰ سال گذشته بسیاری از این چالش‌ها مدیریت شد اما موضوع ماده اولیه و انرژی این روزها نیازمند توجه بیشتر است. برای سال ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی منسجمی برای فولاد انجام دادیم و معتقدیم صادرات ما باید به سمت انتهای زنجیره هدایت شود و تولید محصولات کیفی و با ارزش افزوده بالا در دستور کار قرار گیرد.
او با بیان اینکه تا ۱۵ سال آینده ذخیره سنگ‌آهن داریم، گفت: ما با مازاد تولید فولاد مواجه هستیم و هنوز سرانه مصرف فولادمان برای هر نفر به ۳۰۰ کیلوگرم نرسیده است.
* تولید انواع رولیک ها و غلطک های نوار نقاله
مدیرعامل شرکت کاوش انرژی ایرانیان گفت: این شرکت به تولید تجهیزات و ملزومات سیستم های انتقال مواد زنجیره فولاد، مس، کارخانه های خردایش معدنی و غیره می پردازد.
او افزود: بخشی از محصولات این شرکت شامل انواع رولیک ها و غلطک های نوار نقاله است.
*ساخت سامانه مانیتورینگ هوشمند طاها پایش
انوشیروان فرشیدیان فر، مدیرعامل شرکت پژوهشی و صنعتی طاها قالب توس با اشاره به حوزه فعالیت این شرکت در زمینه تولید ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته صنایع فولاد و مس تصریح کرد: محصولات این شرکت مشتمل بر تولید انواع مبدل های صفحه ای واشردار، نیمه جوشی و جوشی، بازسازی و خدمات لیزر سیستم های آب شیرین کن و تصفیه پساب تقطیر غشایی و RO است.
او ادامه داد: روتاری کاتر سیستم های پلتایزینگ، نمگیرهای تیغه ای، کمیکال واش (CIP)، سیستم های سرمایشی تبرید تبخیری طاها مدیا و نیز ساخت اسکرو، چرخنده، شافت و سامانه مانیتورینگ هوشمند طاها پایش، بخش دیگری از محصولات شرکت طاها قالب توس است.
*ساخت پایلوت گندله سازی
حسین مظاهری، مدیرعامل شرکت پایا صنعت سما به عنوان شرکت دانش بنیان نوپا در ساخت تجهیزات آزمایشگاهی صنعت فولاد گفت: محصولات و خدمات این شرکت شامل پایلوت پلنت گندله سازی، دیسک میل، تست استحکام گندله پخته و تست استحکام گندله خام است.
او ادامه داد: از دیگر محصولات و خدمات شرکت یادشده، انواع نمونه گیرهای اتوماتیک گندله و آهن اسفنجی، نمونه گیرهای سنگ شکن، سیکلوسایزر، ایرجت و هات پلیت است.
*تولید آهن اسفنجی از ضایعات صنایع فولاد
حسن نوری، مدیرعامل شرکت پارس تکین آهن دانش بنیه در این مراسم با اشاره به اینکه این شرکت فعالیت خود را در زمینه تولید آهن اسفنجی از سال 1391 در مقیاس آزمایشگاهی شروع کرد و موفق به ثبت اختراعات متنوعی در این زمینه شد، گفت: از جمله این نوآوری ها، تولید محصول در مقیاس نیمه صنعتی است.
او ادامه داد: در این طرح، از انواع منابع اکسیدی به خصوص ضایعات صنایع فولاد (پوسته اکسیدی، نرمه گندله و ...)، آهن اسفنجی با کیفیت تولید می شود که مزایای بسیاری برای کارخانجات تولید شمش فولاد دارد. درصد ذوب دهی بالای محصول، میزان فسفر و گوگرد استاندارد و درصد کربن پایین، از جمله ویژگی های مثبت کیفیت محصول تولیدی آن است.
*ارائه خدمات فرمولاسیون و تامین محصولات آزمایشگاهی
نوید طاهری، مدیرعامل شرکت فناور رایان شیمی شریف با بیان اینکه این شرکت خدمات فرمولاسیون، تامین و تولید مواد اولیه پیشرفته و محصولات نهایی در حوزه آب و انرژی ارائه می دهد، اذعان کرد: حوزه این شرکت تحقیقاتی، صنایع فولاد، نیروگاهی، نفت، گاز و پتروشیمی است.
او ادامه داد: خدمات این شرکت شامل آزمون های سرعت خوردگی، سختی آب، ضد رسوب و قلیائیت آب و نیز تولید و تامین مواد اولیه تولید شده در آزمایشگاه برای حوزه های مذکور است.
هفتمین رویداد دایان صبح امروز دوشنبه ۲۶ تیرماه به همت ایمینو و با همکاری شرکت بین المللی مهندسی ایران (ایریتک) و شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه با حضور سرپرست و مدیران ارشد ایمیدرو، نوآوران، مدیران و کارشناسان بنگاه‌های معدنی و صنایع وابسته و سرمایه‌گذاران برگزار شد.
