به گزارش ایمینو، افشین کلاهی در نشست لایو اینستاگرامی فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات با اشاره به سابقه ایجاد شرکتهای دانش بنیان در کشور، افزود: زمانی که قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان مصوب و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد شد، در گام نخست از سوی این معاونت یکسری از شرکتهای فناور مورد ارزیابی قرار گرفتند و پس از بررسی، دانش‌بنیانی ۵۲ شرکت احراز شد و ما جزو اولین شرکت‌هایی بودیم که با محصولی در حوزه مکان‌یابی و GPS به عنوان شرکت دانش‌بنیان شناخته شدیم و به دنبال آن در اتاق بازرگانی ایران وارد شده و نسبت به تشکیل مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان اقدام کردیم.
وی با بیان اینکه این اتفاق موجب شد که امروزه ۶۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور تشکیل شود، اظهار کرد: علاوه بر این تعداد شرکت دانش‌بنیان، ۵ تا ۶ هزار استارت‌آپ ایجاد و ۵ تا ۶ هزار شرکت در پارک‌های علم و فناوری کشور مستقر شدند و بر این اساس برآورد می‌شود که بین ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار شرکت فناور و دانش‌بنیان در اکوسیستم نوآوری کشور مشغول به فعالیت شدند.
کلاهی خاطر نشان کرد: در طی این سال‌ها با سیاست‌های درست و بعضا نادرست، اقداماتی برای توسعه فناوری انجام شد که در نهایت منجر به شکل گیری زیست بوم نوآوری در کشور شد. با این زیست بوم، محیط نوینی در کشور شکل گرفت که خطرپذیر است، به گونه‌ای که از هر ۱۰ شرکت حدود ۸ تا ۹ شرکت در حیطه کاری خود موفق نمی‌شود.
رییس هیات مدیره مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان با اشاره به نامگذاری سال جاری به عنوان "تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرینی" اظهار کرد: با این نامگذاری باید در سال جاری محیط کسب و کار در کشور مساعد شود؛ چرا که این محیط در حال حاضر مساعد نیست و در دنیا رتبه‌های پایینی داریم. علاوه بر آن رابطه مناسبی با دنیا نداریم و ارتباطات بین‌المللی ما قطع شده است و داشتن ارتباطات بین‌المللی به ویژه برای شرکتهای دانش‌بنیان بسیار حائز اهمیت است.
وی نبود بازار رقابتی را از دیگر چالش‌های شرکتهای دانش‌بنیان نام برد و خاطر نشان کرد: در برخی از بازارهای داخلی انحصار وجود دارد و این در حالی است که این شرکت‌ها بر روی محصولی تمرکز و آن را تولید کرده‌اند؛ ولی در مرحله عرضه و فروش با دشواری‌هایی مواجه می‌شوند و این امر به مهاجرت بیشتر نیروی انسانی متخصص دامن می‌زند.
کلاهی با بیان اینکه مهاجرت نیروی انسانی باعث شده که شرکتهای دانش‌بنیان در جذب افراد متخصص با مشکلاتی مواجه شوند، اظهار کرد: از این رو نیاز داریم تا به محیط کسب و کار و اقتصاد کشور نگاه مجددی صورت گیرد و در این مسیر سعی شود سهم شرکتهای دانش‌بنیان از تولید ناخالص داخلی افزایش یابد.
نفوذپذیری فناوری در صنعت افزایش یابد
رییس کمیسیون دانش بنیان اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر ضرورت نفوذپذیری فناوری در صنایع، گفت: برای رفع چالش‌های اکوسیستم زیست کسب و کارها، راهکارهای اساسی مطرح نشده و این در حالی است که بارها در این زمینه مطالبی گفته شده و اکنون شاهدیم که نظرات دولتی‌ها به شرکتهای دانش بنیان نزدیک شده است.
وی جایگاه ایران در حوزه دانش‌بنیان‌ها در سطح دنیا را رتبه خوبی عنوان کرد و گفت: این ادعای ما نیست، بلکه بر اساس آمار سازمان‌های بین‌المللی چون یونیدو، رتبه نوآوری ایران شصتم جهانی است که نسبت به سایر حوزه‌های کسب و کار جایگاه خوبی است، ولی مساله اصلی این است که برای توسعه محصولات دانش بنیان، تنها بازار داخلی پاسخگو نیست.
کلاهی با انتقاد نسبت به سیاست جایگزینی واردات به‌ویژه در حوزه ICT تصریح کرد: تاکید ما بر این است که هر محصولی که خوب تولید شود، می‌تواند به بازار سایر کشورها نفوذ کند و در زنجیره ارزش جهانی قرار خواهد گرفت و در این صورت در حوزه دانش بنیان‌ها موفقیت حاصل می‌شود؛ در غیر این صورت بازار ۸۰ میلیونی داخلی جایگاه بزرگی برای این شرکت‌ها نخواهد بود.
وی با اشاره به مدل‌های جهانی برای توسعه استارت‌آپ‌ها و سرمایه گذاری در آنها، یادآور شد: شرکتهای ایرانی از این مدل‌ها محروم هستند و بزرگترین مانع در این مسیر، عدم ارتباط ما با خارج است.
اقتصاد ملک بنیان برای فناوران حذف شود
رییس هیات مدیره مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان به رسمیت شناختن دارایی‌های نامشهود شرکتهای دانش‌بنیان از سوی بانک‌ها را از دیگر چالش‌های توسعه شرکتهای دانش‌بنیان نام برد و در این باره توضیح داد: در دنیا دیگر شرکت‌ها بر اساس میزان دارایی‌های مشهود ارزش‌گذاری نمی‌شوند، البته در کشور برخی از بانک‌ها دارایی‌های نامشهود شرکت‌ها را تا حدی به رسمیت شناخته‌اند، ولی این رویکرد همگانی نیست و کشور همچنان درگیر "اقتصاد ملک بنیان" است و این برای شرکتهای فناور و دانش‌بنیان مشکل بزرگی محسوب می‌شود.
وی با تاکید بر ضرورت توسعه ارتباطات شرکتهای دانش‌بنیان با طرف‌های خارجی، اظهار کرد: شرکتهای موفق شرکت‌هایی هستند که یا با طرف‌های خارجی مشارکت دارند و یا مدت‌ها در کسب‌و کارهای خارجی حضور داشتند. این مساله مهمی برای این شرکت‌ها است؛ چرا که ما مدیریت دانش بنیان را بلد نیستیم و از این طریق می‌توانیم از آنها یاد بگیریم.
کلاهی اضافه کرد: ما برای تیم فوتبال مربی از خارج داریم، ولی برای دانش بنیان‌ها این اقدام صورت نگرفته است.
وی با بیان اینکه در صورت رفع این موانع میزان مهاجرت افراد متخصص از کشور کاهش می‌یابد، افزود: دانش‌بنیان‌ها سعی دارند تا فرهنگ را تغییر دهند و به تعبیری اقدام به ارائه "نوآوری مخرب" می‌کنند، نمونه آن فروش آنلاین و یا تاکسی اینترنتی است. در ابتدا مقاومت‌هایی برای این فناوری‌ها صورت گرفت، ولی در نهایت نوآوری راه خود را پیدا کرد.
این فعال حوزه دانش‌بنیان‌ها با تاکید بر اینکه توسعه "نوآوری مخرب" می‌تواند به عنوان یکی از راهکارهای توسعه کسب‌و کارها در کشور تلقی شود، ادامه داد: اینها مشکلاتی است که برای توسعه کسب و کارها در کشور وجود دارد و می‌توانیم با تکیه بر نیروی انسانی متخصص جوان آنها را راحت‌تر مرتفع کنیم، نمونه آن طرح صیانت است که ما تاکنون تلاش‌های زیادی انجام دادیم و تاکنون به نتیجه نرسیده است و این فعالیت جوانان است که نشان می‌دهد این لایحه نتیجه بخش نخواهد بود.
معاونت علمی تنها در برابر دانش بنیان‌ها موظف نیستند
کلاهی با تاکید بر اینکه برای ساماندهی وضعیت شرکتهای دانش‌بنیان تنها معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مسؤول نیست، گفت: وظیفه این معاونت سیاستگذاری کلی است، ولی این شرکت‌ها با مسائلی چون معافیت مالیاتی، بیمه، گمرک و مالیات مواجه هستند که باید سایر نهادها برای کاهش چالش شرکت‌ها در این حوزه‌ها اقدام کنند.
وی با اشاره به برخی از گفته‌ها در زمینه اعطای معافیت مالیاتی به شرکتهای دانش‌بنیان، گفت: برخی می‌گویند این تسهیلات، پول پاشی برای شرکت‌ها است و این در حالی است که مالیات تنها بر روی یک محصول و تنها به شرکتهای دانش‌بنیان نوع یک اعطا می‌شود که یک محاسبه ساده نشان می‌دهد عدد مالیات این شرکت‌ها بالا نیست.
نگرانی از حضور خصولتی‌ها
رییس هیات مدیره مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان، خاطر نشان کرد: با نامگذاری سال جاری به نام دانش بنیان‌ها این نگرانی وجود دارد که همه شرکت‌ها به سمت دانش‌بنیان شدن حرکت کنند. این امر موجب می‌شود که نهادهای دولتی با ایجاد شرکتهای خصولتی، وارد حیطه دانش‌بنیان‌ها شوند.
وی با بیان اینکه دست شرکتهای خصوصی دانش‌بنیان در بازار بسته است، یادآور شد: اکنون بخش‌های خصولتی با راه‌اندازی مراکز نوآوری و شتابدهنده‌ها در این عرصه وارد شدند که بسیار خطرناک است. نمونه عملکرد موفق شرکتهای خصوصی در حوزه واکسن‌سازی است که شرکتهای دانش‌بنیان خصوصی با مشارکت شرکتهای خارجی به موفقیت‌های بزرگی دست یافتند.
کلاهی با اشاره به برگزاری جلسه‌ای با حضور شرکتهای ICT گفت: در این جلسه شرکت‌ها نگرانی خود را از حضور خصولتی‌ها در این عرصه ابراز کردند و امیدوارم در سال جاری شاهد این پدیده نباشیم.
