با این حال، تحولات جهانی در حوزه فناوری و رقابت فزاینده در بازارهای بین‌المللی نشان می‌دهد که تداوم مسیر سنتی در این صنعت، دیگر پاسخگو نخواهد بود. بنابراین نوآوری به‌عنوان موتور محرک تحول، بیش از هر زمان دیگری برای معدن و صنایع معدنی حیاتی است.
ماموریت مرکز نوآوری ایمینو
در چنین شرایطی، شکل‌گیری نهادهایی مانند مرکز نوآوری ایمینو یک گام مهم در راستای تحول این بخش محسوب می‌شود. مأموریت اصلی ایمینو، ایجاد یک اکوسیستم نوآوری در حوزه معدن است؛ اکوسیستمی که در آن ایده‌های فناورانه جوانان، ظرفیت‌های علمی دانشگاه‌ها و نیازهای واقعی صنایع در کنار هم قرار گیرند. این مرکز با حمایت از تیم‌های نوآور، استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان تلاش می‌کند تا شکاف موجود میان فناوری و صنعت را پر کرده و ضمن شتابدهی به استارتاپ‌های حوزه معدن و صنایع معدنی مسیر تجاری‌سازی راهکارهای نو را هموار سازد.
جایگاه فناوری‌های نوین در معدن و صنایع معدنی
فناوری‌های نوظهور در دهه اخیر فرصت‌های بی‌نظیری را برای بخش معدن ایجاد کرده‌اند:
هوش مصنوعی و داده‌کاوی: تحلیل داده‌های حجیم حاصل از عملیات معدنی برای پیش‌بینی عیار، بهینه‌سازی استخراج و افزایش ایمنی.
اینترنت اشیاء (IOT): پایش لحظه‌ای تجهیزات و شرایط محیطی که منجر به کاهش ریسک حوادث و افزایش بهره‌وری می‌شود.
اتوماسیون و رباتیک: به‌کارگیری ماشین‌آلات هوشمند و کنترل از راه دور برای انجام عملیات پرخطر و سخت.
فناوری‌های محیط‌زیستی: نوآوری‌هایی در زمینه مدیریت پسماند و کاهش آلاینده‌ها که صیانت از محیط‌زیست و منابع طبیعی را تسهیل می‌کند.
واقعیت افزوده و شبیه‌سازی: آموزش نیروهای انسانی، طراحی معدن و سناریوهای مختلف عملیات قبل از اجرا.
این فناوری‌ها نه‌تنها کارایی و بهره‌وری را افزایش می‌دهند، بلکه تصویر سنتی معدنکاری را تغییر داده و آن را به صنعتی پیشرفته و دانش‌محور تبدیل می‌کنند.
وضعیت دانش‌بنیان‌ها و استارتاپ‌ها
در سال‌های اخیر، موجی از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها وارد عرصه معدن شده‌اند. این شرکت‌ها با وجود محدودیت‌های مالی، بازاری و گاهی مقاومت‌های ساختاری در صنایع بزرگ، توانسته‌اند دستاوردهای مهمی در زمینه تجهیزات بومی‌سازی‌شده، نرم‌افزارهای تخصصی و روش‌های نوآورانه کسب کنند. حضور این بازیگران نوپا فرصتی ارزشمند برای صنعت معدن است تا از انحصار روش‌های سنتی خارج شود و به سمت راهکارهای فناورانه حرکت کند.
با این حال، مسیر رشد این شرکت‌ها همچنان نیازمند حمایت جدی است؛ از سرمایه‌گذاری خطرپذیر گرفته تا ایجاد بازارهای آزمایشی و اعتماد بیشتر صنایع بزرگ به توان استارتاپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها. پیوند میان صنایع بزرگ معدنی و اکوسیستم نوآوری، کلید اصلی موفقیت این روند خواهد بود.
برنامه‌های مدیریت نوآوری و شتابدهی ایمینو
برنامه‌های پیش شتابدهی: طراحی دوره‌های کوتاه‌تر برای تیم‌های نوپا و ایده‌های اولیه در این حوزه با هدف کمک به تیم‌ها برای اعتبارسنجی ایده‌ها، تشکیل تیم‌های قوی، تدوین مدل کسب و کار اولیه و آمادگی برای ورود به دوره‌های شتابدهی اصلی.
کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی تخصصی: برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی با تمرکز بر فناوری‌های نوین مورد استفاده در معدن و صنایع معدنی (مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، رباتیک، پهپادها، تحلیل داده‌های بزرگ)، روش‌های نوین استخراج و فرآوری، کاهش اثرات زیست محیطی، و ایمنی.
چالش‌های نوآوری: برگزاری چالش‌های نوآوری با همکاری شرکت‌های بزرگ معدنی و صنعتی برای شناسایی راهکارهای نوآورانه در جهت حل مسائل و چالش‌های موجود در این صنایع.
برنامه‌های منتورینگ تخصصی: ایجاد شبکه‌ای از منتورهای متخصص در زمینه‌های مختلف مرتبط با معدن و صنایع معدنی و اتصال آن‌ها به استارتاپ‌ها برای دریافت راهنمایی‌های تخصصی.
برنامه‌های توسعه اکوسیستم نوآوری:
ایجاد شبکه ارتباطی بین ذینفعان: برگزاری رویدادهای شبکه‌سازی منظم به منظور ایجاد ارتباط و همکاری بین استارتاپ‌ها، شرکت‌های معدنی و صنعتی، دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، سرمایه‌گذاران و نهادهای دولتی مرتبط.
جذب سرمایه‌گذاری: تلاش برای جذب سرمایه‌گذاران خطرپذیر برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های فعال در این حوزه شامل برگزاری رویدادهای ارائه به سرمایه‌گذار، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، و تسهیل ارتباط بین استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران.
همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی: ایجاد ارتباط نزدیک با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برای تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی، حمایت از پروژه‌های مشترک و جذب استعدادهای فارغ‌التحصیل به اکوسیستم نوآوری.
توسعه زیرساخت‌های نوآوری: ایجاد یا تسهیل دسترسی استارتاپ‌ها به زیرساخت‌های مورد نیاز مانند فضاهای کار اشتراکی تخصصی، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های نمونه‌سازی مرتبط با حوزه معدن و صنایع معدنی.
برنامه‌های ترویج فرهنگ نوآوری: برگزاری سمینارها، سخنرانی‌ها و کارگاه‌های آموزشی با هدف ترویج فرهنگ نوآوری و کارآفرینی در بین فعالان صنعت، دانشجویان و عموم جامعه.
برنامه‌های همکاری با صنعت:
پروژه‌های پایلوت و آزمایشی: تسهیل همکاری بین استارتاپ‌ها و شرکت‌های معدنی و صنعتی برای اجرای پروژه‌های پایلوت و آزمایشی فناوری‌های نوآورانه در محیط‌های واقعی صنعت.
برنامه‌های ادغام و اکتساب: تسهیل فرآیند ادغام و اکتساب استارتاپ‌های موفق توسط شرکت‌های بزرگ معدنی و صنعتی به منظور تسریع در انتقال فناوری و نوآوری.
مشاوره نوآوری به شرکت‌های صنعتی: ارائه خدمات مشاوره‌ای به شرکت‌های معدنی و صنعتی برای شناسایی فرصت‌های نوآوری، تعریف چالش‌ها و یافتن راهکارهای نوآورانه از طریق همکاری با استارتاپ‌ها و سایر فعالان اکوسیستم.
