زمانی ماه قرارگاه فضانوردان جسوری بود که به دنبال کاوش در ماورای زمین بودند؛ اما به مرور زمان برای عدهای تبدیل به مقصدی خسته کننده شد. حتی ناسا هم اهداف جدید خود را روی موقعیتهای تازهای مثل مریخ یا سیارکها نشانهگیری کرد. با این حال، عدهای اهمیت بازگشت انسان به ماه را چنین میدانند که علاوه بر دسترسی راحت، میتواند به عنوان یک سکوی پرتاب به مقاصد فضایی پیچیدهتر باشد. در این مقاله به اهمیت ماه در کاوشهای فضایی آینده میپردازیم.
طرفداران بازگشت به ماه میگویند که چون حدود ۴۰ سال پیش فقط چند نفر روی قسمت کوچکی از ماه قدم گذاشتند به این معنی نیست که انسانها ماه را فتح کردند. به طور کلی، ماه جایگاه ویژهای بین مردم دارد. ما هر شب آن را در آسمان میبینیم که نماد آینده کاوشهای فضایی و بزرگترین دستاوردی است که بشریت تا کنون به آن دست پیدا کردهاست.
اکنون ماه به اندازه آلاسکا در دویست سال پیش، برای ما هیجان انگیز است. این کره، جایگاهی است که در آن منابع عظیمی برای کاوشهای انسان در سرزمینهای آنسوی زمین وجود دارد. اما اگر شما ارزش اهداف خود را با نظر مردم میسنجید، بدانید که کار خاصی انجام نخواهید داد.
علم!
هنوز سوالات بسیاری درباره نزدیکترین همسایه فضایی ما مطرح هست که جوابی برایشان نداریم. از زمانی که اولین انسانها پا به ماه گذاشتند، ماهوارهها شواهدی از وجود آب روی ماه یافتند که در اکتشافات آینده میتوان درستی این شواهد را بررسی کرد.
فضانوردان ماموریت آپولو، فقط ۶ ناحیه در نزدیکی مدار استوایی ماه را بررسی کردند. آخرین ماموریتهای ناسا مثل «مدارگرد شناسایی ماه» (LRO) و «ال کراس» (LCROSS) اطلاعات مفیدی از قطبهای ماه در اختیار ما قرار دادند که میتوانیم با کمک این اطلاعات مکانهای جدیدی برای کاوش روی این کره پیدا کنیم.
چگونگی شکلگیری ماه سوالی است که همچنان بدون پاسخ ماندهاست. تعدادی از دانشمندان معتقدند که هنگام شکلگیری منظومه شمسی، سیارکی به اندازه مریخ به زمین برخورد میکند و قسمتی از زمین را با خود به فضا میبرد و ماه را تشکیل میدهد. این فرضیه طرفداران بسیاری دارد با این حال عده دیگری از دانشمندان این فرضیه را رد میکنند. در هر صورت جزئیات این فرضیه باید با دقت بسیار زیادی بررسی شود.
سطح غیر فعال ماه و عدم وجود آتشفشانهای فعال روی آن ، باعث میشود که تمامی شواهد برخورد سنگهای آسمانی، روی آن برای همیشه باقی بماند. این برخوردها تاریخ تشکیل منظومه شمسی را درون خود دارند، چیزی که به دلیل تغییرات زیاد زمین، هیچگاه روی زمین پیدا نمیکنیم. به دلیل فعالیت زیاد صفحات زمین، نشانههای این برخوردها کاملا از بین میرود، اما با مطالعه برخوردهای بمبارانی ماه میتوانیم تعدادی از این برخوردها را روی زمین نیز مطالعه کنیم.
ماموریتی برای بشریت
برای پاسخ به تعدادی از این سوالات، نیاز داریم تا انسانها بار دیگر به ماه بازگردند. توانایی فضانوردان بسیار بیشتر از رباتهاست و قادر به انجام کاوشهایی هستند که رباتها نمیتوانند انجام دهند. علاوه بر این، سیستم پروازی که در ماموریتهای انسانی استفاده میشود دارای امکانات پیچیدهتری است که استفاده از آنها در ماموریتهای رباتیک امکان پذیر نیست.
به عنوان مثال، صدها کیلوگرم از خاک ماه که در ماموریت های آپولو به زمین آورده شد، بسیار بیشتر از ظرفیت یک ربات ماهنورد ساده است. فضانوردان کاوشهای زمین شناسی و تحقیقات علمی پیچیدهتری را نسبت به رباتها انجام میدهند.
همچنین مسیر رسیدن به ماه مسئله بسیار سادهتری نسبت به مریخ است. برای رسیدن به ماه نیازی نیست که ماهها منتظر بمانیم تا شرایط پرواز مناسب ایجاد شود، فقط کافی است سه روز در راه باشید تا بتوانید روی ماه قدم بگذارید.
اولین جای پا
برای عده زیادی سوال اصلی این است که «اول» کجا برویم؟ تنها جواب منطقی این سوال، ماه است. ماه بهترین سکوی پرتاب برای رسیدن به مریخ است و در واقع، شانس فرود انسان روی مریخ به بازگشت دوباره به ماه وابسته است. ماه میتواند به عنوان یک آزمایشگاه برای پروازهای بعدی روی مریخ و حتی بقیه قسمتهای منظومه شمسی باشد.
ناسا میتواند با ساخت پایگاههای فضایی روی ماه و استفاده از تکنولوژیهای مختلف، برای ماموریتهای مریخی آماده شود و شرایط راحتتر و پایدارتری را تجربه کند. برخی دانشمندان نگراناند که اگر مستقیم به مریخ برویم دوباره شرایط مانند ماموریتهای آپولو میشود.
ابتدا با خسارتهای جانی و مالی زیادی تلاش میکنیم تا به مقصد برسیم و وقتی از جای پایمان مطمئن شدیم، یک پرچم روی مریخ میگذاریم و میگویم «بالاخره انجامش دادیم!» و احتمالا تا ۵۰ سال دیگر برای این کار خوشحالی میکنیم و با کسانی روبهرو میشویم که میگویند: «نیازی نیست که دوباره این کار را انجام دهیم». این روش به هیچ وجه اجازه نمیدهد که پرواز فضایی در رومزه انسان قرار بگیرد.
با پیشرفت تکنولوژیهای مورد نیاز برای بازگشت به ماه، میتوانیم با چالشهای سفرهای فضایی طولانیتر آشنا شویم و قبل از سفر به مریخ تمامی جوانب را سنجیده باشیم. بدون بازگشت به ماه، تا دهها سال بعد نمیتوانیم تجربیات فنی و فیزیولوژیکی پرواز یا فرود روی مریخ را داشته باشیم.
منابع ماه
در ماموریتهای بازگشت به ماه، فضانوردان میتوانند معادنی را در سطح ماه ایجاد کنند که علاوه بر کارایی روی ماه، روی زمین نیز استفاده میشوند. ایزوتوپ هلیوم-۳ که از نادرترین ایزوتوپهای هلیوم روی زمین است، در سطح ماه به طور عادی یافت میشود.
عدهای امیدوارند که در آینده بتوان از این ماده در واکنشهای هستهای و سوخت راکت استفاده کرد. سطح ماه مملو از فلزاتی مانند سیلیکون، آلومینیوم و تیتانیوم است که روی زمین به سختی یافت میشوند. با این مواد خام شما میتوانید روی ماه پنل خورشیدی بسازید!
یافتههای اخیر نشان میدهد که مقدار زیادی آب در قطبهای ماه وجود دارد که از آن میتوان به عنوان آب آشامیدنی استفاده کرد. با تجزیه آب و استخراج هیدروژن و اکسیژن میتوان هوای قابل تنفس به دست آورد و حتی میتوان آن را به سوخت راکت تبدیل کرد.
ایستگاه بین سیارهای
ماه علاوه بر آزمایشگاهی برای سفرهای فضایی، میتواند بخشی از مسیر این سفرها باشد. فضاپیماها میتوانند به ماه بروند تا سوختگیری کنند و حتی میتوانند از آن به عنوان سکوی پرتاب استفاده کنند.
در نهایت، ماه ممکن است بهترین شانس انسانها برای تاسیس یک ایستگاه بین سیارهای باشد. عدهای بر این باورند که باید مرزهای اقتصادی را از زمین فراتر ببریم. ماه برای بشریت مانند سکویی در منظومه شمسی است که از آن میتواند آب، انرژی و منابع دیگر را استخراج کند.